JUBILEUSZE

Seminarium i jubileusz Członka Honorowego SEP Tomasza Kołakowskiego

VIII Seminarium
29 stycznia 2020 roku w Katowicach odbyło się kolejne z cyklu seminariów historycznych będących elementem obchodów jubileuszu 100-lecia Oddziału Zagłębia Węglowego Stowarzyszenia Elektryków Polskich [1]. Nieprzypadkowy był czas, tematyka i miejsce organizacji tej cyklicznej imprezy. Czas seminarium został wybrany ze względu na jubileusz 80-tych urodzin Członka Honorowego i działacza SEP, wybitnego elektroenergetyka, znakomitego dziennikarza Tomasza Kołakowskiego. Oficjalna data urodzenia Tomasza to 1 stycznia 1940 roku. Piszę o oficjalnej dacie, bo w swoim wywiadzie zamieszczonym w poprzednim numerze Śląskich sam zainteresowany twierdzi, że w rzeczywistości urodził się 29 grudnia 1939 roku, ale ówczesny wójt gminy Skorosze arbitralnie zdecydował o wpisaniu do rejestru daty późniejszej o kilka dni [2]. Z oczywistych, zrozumiałych względów seminarium nie mogło się odbyć w bezpośredniej bliskości daty urodzin, ale na szczęście udało się doprowadzić do tego spotkania jeszcze w tym samym miesiącu co metrykalna data urodzin. Tytuł seminarium brzmiał: „Energetyka wczoraj i dziś”, a więc w jednoznaczny sposób podkreślał wieloletnie zawodowe, dziennikarskie i społeczne związki Tomasza Kołakowskiego z energetyką, a także Jego pogłębioną i obszernie udokumentowaną wiedzę o historii polskiej i śląskiej energetyki. I wreszcie miejsce obrad. Spotkaliśmy się w siedzibie Przedsiębiorstwa Usług Naukowo-Technicznych „Pro Novum” Sp. z o.o. Prezes firmy, a zarazem członek Zarządu OZW SEP Jerzy Trzeszczyński przewodniczy Radzie Naukowej miesięcznika SEP Energetyka, którego redaktorem naczelnym był Tomasz przez wiele lat. ­Jerzy Trzeszczyński jest prezesem firmy od wielu lat publikującej na łamach Energetyki autorski biuletyn naukowo-techniczny. W seminarium uczestniczyło grono najbliższych współpracowników Tomasza. Program seminarium obejmował: wprowadzenie do dyskusji przedstawione przez prezesa OZW SEP, wystąpienia Jubilata, Jerzego Trzeszczyńskiego i Herberta ­Gabrysia oraz dyskusję.

Energia elektryczna – szanse i zagrożenia
Otwierając seminarium prof. Jerzy Barglik przestawił skróconą wersję prezentacji pt. „Energia elektryczna – szanse i zagrożenia” przedstawionej w ramach cyklu otwartych wykładów popularno-naukowych „Drzwi otwarte – otwarty świat” prowadzonych na Wydziale Inżynierii Materiałowej Politechniki Śląskiej [3]. Kreśląc w skrócie historię rozwoju elektryki przypomniał słynne historyczne spory o kierunki jej rozwoju prowadzone przez Benjamina Franklina z oponentami, Galvaniego i Voltę oraz najsłynniejszy z nich prowadzoną z ogromną determinacją przez Edisona i Teslę „wojnę o prąd” [4]. Przytoczył trafną definicję energii elektrycznej podaną 90 lat temu przez prezydenta Ignacego Mościckiego: „Energia elektryczna jest najwspanialszą ze wszystkich energii. Daje się ona bowiem przeobrażać w inne w sposób najprostszy i najekonomiczniejszy. Z tych względów służba dla tej energii jest wysoce pożyteczną, przede wszystkim dla gospodarczych interesów Państwa” [5]. Zaprezentował kierunki badań naukowych nad zastosowaniem syntezy jądrowej w energetyce [6]. Kończąc swoje wystąpienie przytoczył optymistyczną wypowiedź Alberta Einsteina, który odpowiadając na pytanie „Czy staniemy przed dylematem deficytu energii? stwierdził, że nie ma takiego zagrożenia. Ludzkość czeka niezliczona ilość kłopotów, ale brak energii nie będzie jednym z nim” [7].

Historia śląskiej energetyki według
Tomasza Kołakowskiego
Referat pt. „Zarys historii śląskiej energetyki” wygłosił Jubilat. Pisemną, poszerzoną wersję tekstu można znaleźć w [8]. Rozpoczynając swoje wystąpienie Autor przypomniał, że początki elektryfikacji na terenie dzisiejszego Śląska i Zagłębia, czyli Polskiego Zagłębia Węglowego, to lata 1878-1883, gdy pojawiły się pierwsze elektryczne lampy łukowe w Chorzowie (wówczas Królewska Huta), a następnie w dwóch innych zakładach przemysłowych w Zawierciu i w Sosnowcu. Pierwszą polską firmą zajmującą się zaopatrzeniem regionu w energię elektryczną był Ślązel, czyli Śląskie Zakłady Elektryczne SA z Elektrownią Chorzów. Tomasz przypomniał wybitnych energetyków pracujących w Ślązelu, wśród nich Członków Honorowych SEP profesorów Alfonsa Hoffmanna i Jana Obrąpalskiego. Po II wojnie światowej Ślązel został szybko znacjonalizowany. Wszedł w skład Zjednoczenia Energetycznego Zagłębia Węglowego w Katowicach, a pierwszym dyrektorem został ­Józef Michejda. Kolejne lata to kolejne etapy reorganizacji śląskiej energetyki. Ważnym etapem tych przemian było powstanie Południowego Okręgu Energetycznego. Opowieść o historii śląskiej Autor doprowadza do czasów współczesnych pisząc o działalności zlokalizowanego w Katowicach przy ul. Jordana 25 Oddziału Południowego Polskich Sieci Elektroenergetycznej S.A. oraz grupy TAURON Polska Energia S.A.

Kolejne dwa referaty
Kolejne dwa referaty dotyczyły już współczesnych problemów polskiej elektroenergetyki. Prezes firmy Pro Novum Jerzy Trzeszczyński podjął próbę odpowiedzi na pytanie co do losów dalszej eksploatacji bloków 200 MW w polskich elektrowniach. Pisemną, poszerzoną wersję referatu pt. „Bloki klasy 200 MW dziś i jutro” można znaleźć w bieżącym numerze Śląskich Wiadomości Elektrycznych [9]. Autor pisze: „Trudno znaleźć słabe strony bloków klasy 200 MW, stąd ich regres w polskim systemie elektroenergetycznym jest powolny i chyba jeszcze długo potrwa. Ich udział zarówno w rynku mocy jak i energii będzie się nadal zmniejszał za sprawą nowych jednostek wytwórczych niekoniecznie jednak od nich bardziej atrakcyjnych dla Krajowego Systemu Elektroenergetycznego”.
Ekspert Krajowej Izby Gospodarczej Herbert Gabryś, wygłosił referat pt. „Elektroenergetyka w Polsce 2020”. Pisemną, poszerzoną wersję referatu można znaleźć w [10]. Autor dokonał oceny aktualnego stanu polskiej elektroenergetyki i bilansu energii bazując na wynikach za rok 2019 i porównując je z danymi za lata poprzednie. Stwierdził, że w 2019 roku nie odnotowano w Polsce deficytu energii elektrycznej. Jedyne przerwy w dostawach energii wynikały głównie z awarii sieci dystrybucyjnych. Poddał ocenie słuchaczy fakt ponoszenia dużych kosztów eliminacji węgla z energetyki Unii Europejskiej. Wskazał na nieznaczny wpływ tych działań na globalne ograniczenie emisji CO2.

Gratulacje dla Jubilata
Kulminacyjnym, oczekiwanym i uroczystym punktem Seminarium były gratulacje i życzenia urodzinowe. Jako pierwszy gratulacje Jubilatowi złożył prezes OZW SEP. Jerzy Barglik składając życzenia przedstawił krótki życiorys zawodowy ­Tomasza Kołakowskiego. Podkreślił Jego związki z Katowicami, gdzie Tomasz mieszkał niemal nieprzerwanie od 1945 roku. Jubilat jest absolwentem Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Katowicach. Ukończył Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej w 1964 roku. Bezpośrednio po ukończeniu studiów podjął pracę w Zakładach Energetycznych Okręgu Południowego. Z miejscem pracy w Katowicach przy ul. Jordana 25 był związany do 2016 roku, nie licząc krótkiej przerwy na pełnienie obowiązków członka pierwszego Zarządu firmy Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA w Warszawie. Wprawdzie w 1998 roku przeszedł na emeryturę, ale pojawiał się nadal w swym dotychczasowym miejscu pracy jako członek redakcji, a do 2000 roku redaktor naczelny miesięcznika Energetyka. Na szczególne podkreślenie zasługuje Jego działalność w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich. Członek Zarządu Głównego SEP kilku kadencji, przewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej SEP w latach 2006-2014, Członek Honorowy SEP od 2006 roku. Przez kilkanaście lat był członkiem, a potem przewodniczącym Komisji Konkursowej Międzynarodowych Targów Energetycznych ENERGETAB. Autor wielu opracowań historycznych. Przewodniczył Komitetowi Redakcyjnemu monografii o słynnym profesorze politechnik z Lwowa i Gliwic Stanisławie Fryze [11]. Opracował monografię z okazji 95 lat Stowarzyszenia Elektryków Polskich [12]. Wspólnie z Aleksym Kuźnikiem przygotował do druku dwa wydania monografii omawiając 100 lat zorganizowanej działalności elektryków na terenie OZW SEP [13].
Życzenia Jubilatowi złożyli wszyscy uczestnicy spotkania. Redakcja Energetyki obdarzyła Jubilata okolicznościowym portretem. Zastępca redaktora naczelnego miesięcznika ­Bogumił Dudek przypomniał jego felietony pisane w Energetyce w latach 2000-2012. W latach 2013-2016 felietony otrzymały nazwę „Postrzeganie teraźniejszości”. Szczegółowe tytuły zwiastowały ciekawe spostrzeżenia, skojarzenia i profesjonalizm w ocenie zjawisk gospodarczych, zwłaszcza związanych z energetyką. Pisemną wersję laudacji można znaleźć w bieżącym numerze Śląskich [14]. Z takiej miłej okazji nie mogło zabraknąć okolicznościowego tortu. Dziękując za życzenia Jubilat stwierdził, że było mu dane spotkać na swej drodze zawodowej i stowarzyszeniowej grono znakomitych fachowców i wspanialych ludzi potrafiących stworzyć świetną atmosferę. Do życzeń dołącza się redakcja Śląskich Wiadomosci Elektrycznych, pamiętając, że Tomasz był pierwszym redaktorem naczelnym naszego dwumiesięcznika.
Ad Multos Annos, Drogi Jubilacie!

 

Tagi